Donejakue bidea
Orreagatik hasita, Auriztik pasatuz eta Urrobiko lautada zeharkatuz, Donejakue bidea Erroibarren sartzen da Aurizberritik. Herri honen irteeran badago Erdi Arotik erromesek gurtzen duten gurutze bat.
Bideak Mezkirizko mendatea igotzen du eta Arriurdinetik Bizkarretaraino jaisten da. Lintzoainera jarraitzen du eta Erroko mendatea igotzen du, ibarra utzi eta Esteribarren sartzeko.
Nolakoa da Erroibar zeharkatzen duen Donejakue Bideko zatia? (Orreaga-Zubiri etapa)
Aurreko etapa egin bazenuen, dudarik gabe gogorra izango zen. Frantziako aldetik Orreagara iristean nekea nabaria da.
Hala ere, Erroibartik igarotzen den etapa askoz leunagoa eta egokiagoa da inguruaz disfrutatzeko.
Erromesek monumentuez, basoez, ibai kristalinoez eta inguruko milaka urteko historiaz gozatuko dute
Bideko zati honetan hainbat herri daude, baita N-135 errepidea ere. Etapa honetan Orreagatik abiatuko gara eta Auritz, Aurizberri, Bizkarreta-Gerendiain eta Lintzoain herriak zeharkatu ondoren, Zubirira iritsiko gara.
Esan bezala, kilometro hauek ez dira zailak tarte gehienak lauak baitira. Hala ere, bi gain daude, Mezkirizkoa (920 metro) eta Errokoa (800 metro) baina erraz gaindi daitezke. Zailena, agian, Erro gainetik Zubirira doan 275 metroko jaitsiera da.
Herri bakoitzean badaude ostalaritza-zerbitzuak, gosaltzeko edo zerbait hartzeko. Eta Erroko gainean, azkeneko igoeraren ondoren, atsegina da edaria eta janaria eskaintzen digun furgoneta batekin topo egitea.
Zer ikusi Erroibartik pasatzean?
Aurizberri/Espinal:
1269an Teobaldo II.a Nafarroako erregeak (1253-1370) sortu zuen eta Erroibarko herririk handiena da. Auritz bezala, N-135 errepideak banatzen duen herria da. San Bartolome eliza 1961ean eraiki zen.
Bizkarreta-Gerendiain :
XII. mendean, Biscaretum zaharrean erromesen ospitale bat zegoen, baina gaur egun ez dago horren arrastorik. XVIII. mendearen amaieran eraberritutako San Pedro elizak XIII. mendeko atari erromanikoa mantentzen du oraindik.
Lintzoain:
Lintzoain bailarako erdigune geografikoa eta bere hiriburu administratiboa da. Arrosa-harrizko Done Saturdi eliza erromanikoa da, XIII. mendekoa, eta XVI. mendean berritu zuten. XVII. eta XVIII. mendeetako bi erretaula ditu. Herriaren goialdean dago eta ehun eta berrogeita hamar metro inguru desbideratu behar da bidetik bisitatzeko.
Donejakue bidearen historia Nafarroan
Donejakue Bidea (Frantses Bidea) Nafarroako Antso Nagusia Erregeari esker sendotu zen 1004tik 1035era. 1993an UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen, eta horrek bultzada handia eman zion haren sustapenari. Nafarroako bidearen zatiak ia 200 kilometro ditu, eta urtean 55.000 erromes baino gehiagok egiten dute, 6 edo 7 egunetan
Nafarroatik Donejakue Bideko lau bide ezberdin pasatzen dira: Bide Frantseseko bi adar, Baztango Bidea eta Ebroko Bidea. Baina ibilbide izarra Nafarroan Luzaidetik sartzen dena da, Frantses Bidea bezala ezagutzen dena. Ibilbide ezagun hau Pirinioetatik Errioxara doa, Orreaga, Iruñea edo Gares bezalako leku esanguratsuetatik igaroz.
Bere ondare artistiko aberatsa ezagutzeaz gain, bidaiariak Erdi Aroko kolegiata bat, klaustro gotiko aparta duen katedrala, antzinako monasterioak eta eliza erromaniko zoragarriak aurkituko ditu, eta bidaia natural eta gastronomiko batez gozatu ahal izango du gure lurraldean zehar.
Orreagako kolegiataren jatorria XII. mendearen hasieran hasi zen, Alfontso I.a Borrokalariak eta Iruñeko gotzainak Ibañetako gainean ospitale-monasterio bat eraikitzea agindu zutenean erromesei arreta emateko.
Handik urte batzuetara, ospitalea bere egungo lekura aldatu zen. Garcia V. Ramirez, Antso VI.a «Jakituna» eta Antso VII.a «Azkarra» — 1134tik 1234ra — izan ziren multzoari bultzada erabakigarria eman ziotenak. Antso VII.a Azkarra izan zen kolegiata eraiki zuena, eta hemen daude haren gorpuzkiak.